Sterowanie schodowe do oświetlenia na schodach, korytarzach i w innych strefach komunikacyjnych

źródło: Ospel
Łączniki schodowe i krzyżowe
To najstarsze i najbardziej trwałe rozwiązanie umożliwiające ręczne włączanie i wyłączanie światła z kilku miejsc na schodach, korytarzach, w sypialniach i innych dużych pomieszczeniach.

Łącznik schodowy
Łącznik służący do załączania/wyłączania jednego obwodu oświetleniowego z dwu różnych miejsc, np. na dole i na górze klatki schodowej (stąd nazwa) lub na dwóch krańcach pomieszczenia. Najczęściej oznaczany symbolem schodków na klawiszu. Obwód schodowy wymaga zastosowania dwóch łączników schodowych połączonych ze sobą dwoma nieprzerwanymi przewodami. Na trzeci styk jednego z łączników podaje się fazę (L), w drugim łączniku do 3 styku podłącza się wyjście na oprawę oświetleniową.
źródło: Ospel


Łącznik schodowy podwójny
Łącznik dwuklawiszowy, w którym pod każdym klawiszem jest osobny łącznik schodowy mogący obsługiwać 2 odrębne obwody i współpracować z drugim podwójnym łącznikiem schodowym lub dwoma pojedyńczymi łącznikami schodowymi. Takie układy mogą załączanie/wyłączanie z dwu miejsc dwu wydzielonych obwodów np. jednego na klatce schodowej, drugiego na korytarzu albo dwóch obwodów żarówek w jednym żyrandolu.

źródło: Ospel

Łącznik krzyżowy
Łącznik stosowany, gdy trzeba załączać/wyłączać jeden obwód oświetleniowy z więcej niż dwu (3, 4, 5…) różnych miejsc. Łączniki krzyżowe zawsze współpracują z dwoma łącznikami schodowymi.  Wpina się je zawsze w te dwa przewody, które łączą ze sobą dwa łączniki schodowe. Krzyżowych można tam wpiąć więcej w zależności od potrzebnej liczby punktów załączania/wyłączania.

źródło: Ospel


Przekaźniki bistabilne

Układy z przekaźnikami bistabilnymi mogą zastąpić w instalacji oświetleniowej łączniki schodowe i krzyżowe. Przekaźniki te umożliwiają załączanie i wyłączenie oświetlenia lub innych urządzeń za pomocą krótkich impulsów prądowych, które mogą być podawane z kilku różnych punktów za pomocą równolegle połączonych przycisków chwilowych, najczęściej tzw. przycisków "światło" z symbolem żarówki. Jeden impuls załącza przekaźnik, kolejny wyłącza, następny załącza itd. Mogą być wykonane w budowie modułowej na szynę Euro/DIN/TS-35 lub w wersji do montażu w puszce podtynkowej fi 60mm.

źródło: Ospel i F&F

Automaty schodowe
Na klatkach schodowych w blokach i kamienicach powszechne było stosowanie automatów schodowych, które po wciśnięciu przycisku na jednym z piętrze załączały oświetlenie całej klatki schodowej na czas od 0,5 do 10 minut. Są to jednofunkcyjne przekaźniki czasowe w wykonaniach do montażu na płytę montażową, do puszki fi 60 pod przycisk oraz do rozdzielnic na szynę DIN. Wychodzą z użytku, bo nie były zanadto energooszczędne - zapalały światło na całej klatce schodowej, mimo że ktoś chciał przebywać tylko w jednym miejscu.

źródło: katalog F&F
Czujniki ruchu IR
Pasywne czujniki podczerwieni reagują na ruch, a dodatkowo zintegrowane są z czujnikiem zmierzchu, więc włączają oświetlenie na zadany czas tylko w miejscu, w którym coś się rusza i tylko po zmierzchu. Osobne czujniki ruchu mają tę zaletę, że mogą zapalać lampy zamocowane w innym miejscu, np. za rogiem. Kupując je z zamiarem zastosowania na zewnątrz warto sprawdzić ich stopień ochrony. Są czujniki do czystych i suchych wnętrz o IP20, większość ma IP44 tzn, że mogą być także na zewnątrz budynków, ale tylko pod zadaszeniem. Na zewnętrzne ściany odkryte konieczne są czujniki min. IP55.

na podstawie materiałów Orno
Lampy z czujnikami ruchu IR
Jeśli nie ma konieczności montowania w różnych miejscach czujnika i lampy, dobrym i tanim rozwiązaniem będą lampy z wbudowanymi czujnikami ruchu na podczerwień. Na zewnątrz są to zwykle oprawy ogrodowe, architektoniczne lub naświetlacze, zwane też projektorami o stopniu ochrony do IP66.
na podstawie materiałów GTV i Lumax

Plafony z czujnikami ruchu mikrofalowymi
Czujniki podczerwieni PIR mają to do siebie, że muszą być widoczne i trudno uznać je za element dekoracyjny. W pomieszczeniach jest alternatywa - aktywne czujniki mikrofalowe, które jak radar emitują i odbierają fale radiowe o małym natężeniu, a po wykryciu reagują na ruch o wiele bardziej niezawodnie niż czujniki podczerwieni. Zaletą tego rozwiązania jest fakt, że mikrofale przenikają wszystkie materiały z wyjątkiem metali, więc czujniki te mogą być ukryte w meblach, sufitach podwieszanych, ścianach kartonowo-gipsowych, ale najczęściej zabudowuje się je wprost pod kloszami lamp. Każdy z nas może dokupić taki czujnik mikrofalowy i wbudować obok żarówki w istniejącym plafonie, albo kupić lampę z fabrycznie wbudowanym czujnikiem.



Lampy schodowe LED z czujnikami ruchu IR
Nazywa się je lampami lub oprawami schodowymi, ale mogą być stosowane we wszystkich strefach komunikacyjnych, w których wystarczy dyskretne podświetlenie tylko dolnych przestrzeni i podłoża. Liderami polskiego rynku są marki Skoff i Ledix, takie świetlenie ma także w ofercie firma F&F. Część opraw schodowych występuje w wersji z czujnikami ruchu IR. Umieszczone razem z oprawami bez czujników w jednym obwodzie oświetleniowym, na jego końcach lub innych węzłowych miejscach (na zakrętach, półpiętrach) mogą samoczynnie uruchamiać całe oświetlenie po wykryciu ruchu w jednej z kontrolowanych przestrzeni.

źródło: Zamel

Przekaźniki, automaty kaskadowe
będą efektownym uzupełnieniem opraw schodowych. które załączone czy to w sposób ręczny (łącznikiem), czy też automatycznie (przez czujnik ruchu czy nacisku) nie będą zapalały się i gasły wszystkie na raz, tylko kaskadowo, kolejno jedna po drugiej z zadanym opóźnieniem czasowym. Efektem będzie fala światła przemieszczająca się za osobami chodzącymi po korytarzu, chodniku lub schodach. Automaty kaskadowe AS-225 firmy F&F mogą sterować dowolnym oświetleniem wielopunktowym, przy czym każda oprawa musi mieć własny automat i wszystkie muszą być połączone w jeden system.
>> Prezentacja na YouTube
>> Instrukcja obsługi

źródło: F&F