Złączki szynowe, listwowe, "zugi"

Złączki szynowe in. listwowe, potocznie zwane "zugami" (od ZUG firmy Pokój) służą do łączenia przewodów w rozdzielnicach. Montowane są najczęściej na najwyższej szynie DIN/Euro/TS-35 pojedyńczo albo w blokach, składane w wielotorowe listwy zaciskowe. Do nich podczas prefabrykacji rozdzielnicy wyprowadza się wejścia i wyjścia od aparatów elektrycznych. Tak przygotowana rozdzielnica może być potem dostarczona na obiekt i podłączona bez ingerencji w połączenia wewnętrzne. Obwody instalacji podłącza się wprost do złączek szynowych zgodnie ze schematem i oznaczeniami na złączkach, co znacznie przyśpiesza instalowanie rozdzielnicy.


Złączki szynowe ma w ofercie każdy liczący się producent aparatury (Legrand, Eti, Schneider, Phoenix Contact...) lub akcesoriów instalacyjnych (Simet, Pokój, Wago, Weidmuller...).

sklep internetowy z automatyką i elektroniką

Najpopularniejsze modele

ZSG (Simet)
to u nas najpopularniejsze złączki szynowe dostępne w wersjach: starszej STANDARD oraz nowszej NOWA, różniących się budową i gabarytami. Złączki NOWE są lepsze - sztywniejsze, w oznaczeniu mają na końcu symbolu dużą literę N, np. ZSG1-6N. Na rynku popularne są także złączki ZUG, ZUG-G oraz ZG i ZG-G firmy Pokój.
źródło: simet.pl
ZSO (Simet)
to dwufunkcyjne złączki szynowe, które oprócz funkcji 1-biegunowego łączenia przewodów ochronnych i uziemienia szyny nośnej mogą pełnić rolę trzymaczy, blokujących inne złączki lub aparaty modułowe przed rozluźnieniem i przemieszczaniem się na szynie Euro/DIN/TS35. Podobne przeznaczenie mają złączki DK...-PE.
źródło: simet.com.pl

ZGG (Simet) i OTL (Morek)
to duże zamknięte złączki AL-CU do grubych kabli energetycznych miedzianych i aluminiowych. Złączki ZGG występują w dwu wielkościach 50 i 95mm2, złączki OTL dostępne są dla przekrojów przewodów i kabli od 16 do 300mm2. Oprócz pojedyńczych są także podwójne i potrójne jednotorowe (wewnętrznie zwarte) oraz 3-biegunowe i 5-biegunowe (wewnętrznie rozdzielone-izolowane). W rodzinie produktów OTL występują również bloki rozdzielcze. Dystrybutorem na Polskę fińskiej marki Morek jest firma Simet.
źródło: simet.com.pl

Kolorystyka złączek

W praktyce instalacyjnej najczęściej stosowane są złączki w kolorach:
  • niebieskim - zarezerwowane dla przewodów neutralnych, tzw. zera,
  • żółto-zielonym - stosowane do przewodów ochronnych, tzw. uziemienia,
  • żółtym - gdy nie ma żółto-zielonych, stosowane do przewodów ochronnych, tzw. uziemienia,
  • szarym - stosowane do podłączania przewodów fazowych, 
  • czerwonym - do przewodów fazowych, obwodów przeciwpożarowych
  • pomarańczowym - do przewodów fazowych.
Powyższe opisy przeznaczenia dotyczą napięcia sieciowego 230/400V. Te same złączki mogą być oczywiście stosowane także w układach automatyki czy elektroniki z napięciami bezpiecznymi prądu stałego lub zmiennego.
źródło: pokój.com.pl

Technika mocowania przewodów

Złączki szynowe występują jako gwintowe in. śrubowe, w których przewody są przykręcane na śruby lub jako samozaciskowe in. sprężynowe lub szybkozłączki, w których przewody dociskane są sprężyną. Liderem technologii samozaciskowej w złączkach jest firma Wago.
złączka gwintowa ZSG firmy Simet
złączki samozaciskowe firmy Wago

Liczba przewodów

Niezależnie od techniki mocowania przewodów najbardziej popularne są złączki szynowe łączące ze sobą 2 przewody, ale są także złączki, którymi w każdym biegunie można połączyć ze sobą 3 lub 4 przewody.
złączki 2-, 3- i 4-przewodowe firmy Wago

Liczba torów

Osobną sprawą jest, ile może być biegunów w pojedyńczej złączce. Najpopularniejsze są oczywiście jednotorowe, łączące przewody jednego bieguna, ale występują także złączki wielotorowe 2- i 3-biegunowe, zwane także piętrowymi. Przy czym poszczególne piętra mogą być odseparowane od siebie lub w różnych konfiguracjach wewnętrznie zmostkowane ze sobą i/lub z szyną nośną DIN.
samozaciskowe złączki piętrowe firmy Wago

śrubowe złączki piętrowe firmy Pokój

Specjalne wykonania złączek szynowych

W ofercie producentów występuje wiele odmian złączek szynowych o szczególnej konstrukcji lub z dodatkowym wyposażeniem, np.:
- z gniazdami bezpiecznikowymi,
- z diodami sygnalizującymi obecność zasilania lub przepalenie bezpiecznika,
- z przekaźnikami elektromagnetycznymi,
- z modułami przeciwprzepięciowymi,
- z miejscem na wlutowanie elementów elektronicznych...
złączki z gniazdem bezpiecznika  ZUB (Simet) oraz 282... i 2002... (Wago)

Listwy kontrolno-pomiarowe

to specjalne bloki złączek szynowych, stosowane w bardziej profesjonalnych instalacjach do podłączania liczników energii elektrycznej, zwłaszcza gdy pomiar energii odbywa się za pośrednictwem przekładników.
schemat podłączenia licznika energii F&F Pabianice z przekładnikami prądowymi  - pomiar półpośredni

Dawniej do podłączania liczników i przekładników stosowane były listwy SKA z zaciskami śrubowymi, obecnie stosuje się głównie listwy samozaciskowe LPW firmy Wago lub PXC-SKA firmy Phoenix Contact. Przy czym odmian listew jest bardzo wiele, a każdy zakład energetyczny ma własne wymagania, co do liczby torów, sposobów zwierania torów prądowych oraz dodatkowego wyposażenia (bezpieczników, ograniczników przepięć itp.).
Generalnie, ze względu na sposób pomiaru, można je pogrupować na listwy do pomiaru:
- bezpośredniego, gdy licznik jest podłączony bezpośrednio do instalacji (nn),
- półpośredniego, gdy pomiar odbywa się za pośrednictwem przekładników prądowych (nn),
- pośredniego, gdy zastosowane muszą być zarówno przekładniki prądowe jak i napięciowe (SN).
listwy LPW firmy Wago

Akcesoria do złączek

Trzymacze
to blokady mechaniczne z tworzywa służące do blokowania innych złączek lub aparatów modułowych przed rozluźnieniem i przemieszczaniem się na szynie Euro/DIN/TS35. Trzymacze można zastąpić złączkami ZSO.
trzymacz KU-1 firmy Pokój

Przegrody, przekładki, ścianki rozdzielające
służą do optycznego podziału zestawu złączek szynowych na sekcje.
przegroda P-N1 firmy Pokój

Płytki skrajne, ścianki końcowe/wewnętrzne
są dokładnie dopasowane do kształtów i służą do izolacyjnego zamykania złączek jednostronnie otwartych na końcu zestawu lub przy przejściu pomiędzy złączkami o różnych rozmiarach.
ścianka końcowa/wewnętrzna firmy Wago

Oznaczniki
jak nazwa wskazuje służą do oznaczania złączek kodami literowymi i cyfrowymi, aby możliwa była identyfikacja, co podłączać do poszczególnych złączek zgodnie ze schematem elektrycznym. Oznaczniki mogą być przystosowane do bezpośredniego zatrzaskiwania w złączkach lub do mocowania na specjalnych podstawkach.
oznaczniki DK/Z firmy Pokój

Zwieracze, mostki
służą do łączenia elektrycznego sąsiadujących ze sobą złączek szynowych. Występują w wykonaniach śrubowych - przykręcanych lub sprężynowych - wtykowych.
zwieracze firmy Simet

i jeszcze trochę innych akcesoriów...