Budowa i oznaczenia kabli i przewodów

Kabel czy przewód

Kable i przewody elektroenergetyczne służą do przewodzenia prądu elektrycznego w liniach elektroenergetycznych i instalacjach elektrycznych, łącząc źródła zasilania z odbiornikami energii. Kable i przewody słaboprądowe (telefoniczne, komputerowe, alarmowe, antenowe…) nie przenoszą energii, tylko służą do przesyłania sygnałów analogowych lub cyfrowych.

Na ogół oba określenia kabel/przewód używane są zamiennie. Wynika to z niejednoznaczności definicji, które nie pozwalają na wyraźne rozróżnienie, czy coś jest kablem czy przewodem, np.

"Kabel — zgodnie z Międzynarodowym słownikiem elektrotechnicznym [1.14] - zespół (wyrób) składający się z jednej lub kilku żył mających (lub nie) indywidualne pokrycia (izolacje, ekrany), z warstwy ochronnej (lub nie) na skręconych żyłach (izolacja rdzeniowa) oraz (lub nie) z osłon ochronnych. Pojęcie to wg polskiej terminologii obejmuje wszystkie rodzaje kabli oraz przewodów izolowanych i nieizolowanych. 

Kabel — zgodnie ze stosowanymi w Polsce określeniami — wyrób przemysłowy składający się z jednej lub większej liczby żył izolowanych, zaopatrzony w powłokę metalową lub niemetalową oraz ewentualnie — w zależności od warunków układania i eksploatacji — w osłonę ochronną i pancerz; jest on przystosowany do układania bezpośrednio w ziemi, wodzie lub kanałach podziemnych, albo też do zawieszania w powietrzu. 

Przewód — wyrób przemysłowy składający się z jednego lub kilku skręconych drutów albo z jednej lub większej liczby żył izolowanych bez powłoki, lub — w zależności od warunków, w których ma być zastosowany — zaopatrzony w powłokę niemetalową, odzież, uzbrojenie."

Źródło: Poradnik Inżyniera Elektryka, WNT, Warszawa 1997, t. 3, s. 19

Barwa światła (temperatura barwowa)

Barwy światła, a dokładniej odcienie światła białego stosowanego do celów oświetleniowych określa się wg skali tzw. temperatury barwowej (Tc), podawanej w Kelwinach (K). 

W bardzo dużym uproszczeniu, które dla naukowców pewnie byłoby nie do przyjęcia, ale dla nas zwykłych użytkowników będzie czytelne - temperatura barwowa określa, jakim światłem świeciłby np. drut wolframowy, gdyby go rozgrzać do określonej temperatury w Kelwinach. Zobacz naukową definicję w Wikipedii.

Strumień świetlny

Strumień świetlny podawany w lumenach (lm) to ilość światła emitowana przez źródło w jednostce czasu. Zobacz naukową definicję w Wikipedii. Strumień świetlny określa zatem jasność źródła światła.

Jak dobrać barwę światła

Osoby podejmujące decyzję o wyborze oświetlenia do jakiegoś wnętrza często stają przed dylematem, jaką wybrać barwę światła (odcień światła białego). Kryteria doboru są dość proste.

Dobór barwy w oparciu o subiektywne wrażenie

Najczęściej kierujemy się własną intuicją. Nasz narząd wzroku jest tak skonstruowany, że postrzega światło chłodne jako bardziej widne od światła ciepłego. Stąd osoby kierujące się własnym wrażeniem, gdy chcą mieć jasno oświetlone pomieszczenia do pracy i nauki, wybierają najczęściej źródła światła o barwie chłodnej, a gdy chcą mieć kameralną, przytulną atmosferę, np. w domu, wybierają źródła o barwie ciepłej. Nie możemy ignorować własnych odczuć, zanim jednak podejmiemy decyzję, powinniśmy poznać inne, ważniejsze kryteria, wg których możemy dokonać wyboru.

Thorn – oprawa high-bay HiPak LED

Oprawy high-bay HiPak firmy Thorn są przeznaczone do sufitowego oświetlenia pomieszczeń przemysłowych, magazynowych i sportowych o wysokości min. 6m. 

Obudowa ze stopu aluminium z radiatorem umożliwiającym swobodny przepływ powietrza zapewnia dobre chłodzenie, a przez to długą żywotność oprawy.

Zasilanie: napięcie sieciowe AC 230V
Klasa ochrony: I (wymaga uziemienia)
Szczelność: IP65
Wytrzymałość na uderzenia: IK08
Typ rozsyłu światła: 60° (szerokostrumieniowy)
Barwa światła: 4000K (neutralna)
Współczynnik oddawania barw Ra/CRI: 80
Trwałość użytkowa: 70000h L70 przy 35°C

Typ	Moc, strumień światła	Pliki	Linki
96642741 HIPAK LED15000-840 HF WD	140W 15000lm	karta katalogowa	zobacz w hurtowni
96642749 HIPAK LED20000-840 HF WD	192W 20000lm	karta katalogowa	zobacz w hurtowni
96642757 HIPAK LED25000-840 HF WD	240W 25000lm	karta katalogowa	zobacz w hurtowni

Przewody giętkie na przedłużacze i do podłączeń ruchomych

Przewody do podłączania urządzeń ruchomych mają giętkie żyły miedziane z drobnodrutowej linki miedzianej w elastycznej izolacji:

• z polwinitu - do stosowania na przedłużacze i do podłączania urządzeń we wnętrzach mieszkalnych i biurowych, dobrze spisujące się w temperaturach pokojowych. Stosowane także w tańszych przedłużaczach ogrodowych i bębnowych, ale są bardziej podatne na skaleczenia a w niskich temperaturach zbytnio sztywnieją, co utrudnia zwijanie i rozwijanie.
• z gumy - droższe, ale trwalsze i zachowujące elastyczność nawet w niskich temperaturach, dużo bardziej odporne na uszkodzenia, dlatego są stosowane na przedłużacze i do podłączania urządzeń przemysłowych, warsztatowych, budowlanych. W lepszych wykonaniach (OPd, OnPd, Titanex, OGŁ) stosowane do zasilania pomp głębinowych, stale zanurzonych w wodzie.

 

Przewody giętkie w izolacji polwinitowej

Przewody giętkie w polwinicie ze względu na wygodę układania są także stosowane do rozprowadzania stałych instalacji oświetleniowych w sufitach podwieszanych i zabudowach meblowych. W wykonaniu 1-żyłowym (LgY) stosuje się je do łączenia (mostkowania) aparatury w rozdzielnicach oraz w instalacjach samochodowych. Wykonania przemysłowe (np. YStY, LiYCY) znajdują zastosowanie w systemach automatyki przemysłowej.

OMY (wg PN)  H03VV-F (wg DIN-VDE)             

najbardziej popularny wielożyłowy okrągły przewód mieszkaniowy w izolacji z polwinitu do przyłączania lekkich ruchomych i przenośnych urządzeń ogólnego przeznaczenia, powszechnie stosowany na przedłużacze mieszkaniowe i ogrodowe.

Liczba żył: 2x lub 3x

Przekroje żył: 0,5 - 0,75 - 1 - 1,5mm2

Izolacja: 300V (nie wolno podłączać obwodów 3-fazowych 400V)
>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

OMYp (wg PN)  H03VVH2-F (wg DIN-VDE)                                             

2-żyłowy płaski przewód mieszkaniowy w izolacji z polwinitu do przyłączania lekkich ruchomych i przenośnych urządzeń ogólnego przeznaczenia nie wymagających uziemienia, stosowany także w meblowych i sufitowych instalacjach oświetleniowych.

Liczba żył: 2x

Przekroje żył: 0,5 - 0,75 - 1 - 1,5mm2

Izolacja: 300V (nie wolno podłączać obwodów 3-fazowych 400V)
>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

  

OWY (wg PN)  H05VV-F (wg DIN-VDE)              

wielożyłowy okrągły przewód warsztatowy w izolacji z polwinitu do przyłączania lekkich ruchomych i przenośnych urządzeń ogólnego przeznaczenia, stosowany w lepszych przedłużaczach.

Liczba żył: 2x, 3x, 4x, 5x

Przekroje żył: 0,5, 0,75, 1, 1,5, 2,5, 4, 6mm2

Izolacja: 500V
>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

LgY (wg PN)   H05V-K, H07V-K (wg DIN-VDE)

1-żyłowy przewód w pojedynczej izolacji z polwinitu, do mostkowania wewnątrz urządzeń elektroenergetycznych i sterowniczych oraz do prowadzenia instalacji w miejscach narażonych na drgania i wibracje. W instalacjach samochodowych stosuje się wersję ciepłoodporną LgYc lub specjalną samochodową LGYs.

Liczba żył: 1x

Przekroje żył: 0,35 - 0,5 - 0,75 - 1 - 1,5 - 2,5 - 4 - 6 - 10 - 16 - 25 - 35 - 50 - 70 - 95 - 120 - 150 - 185 - 240...

Izolacja: 500V (od 0,35 do 2,5mm2) oraz 750V (od 1,5 do 240mm2)

>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

Przewody giętkie w izolacji gumowej

OW (wg PN)  H05RR-F (wg DIN-VDE)

wielożyłowy okrągły przewód warsztatowy o izolacji i powłoce z gumy etylenowo-propylenowej przeznaczony do połączeń przy średnim obciążeniu mechanicznym w różnych środowiskach. Stosowany głównie na przedłużacze i przewody przyłączeniowe przenośnych urządzeń elektrycznych.

Żyły: 2x, 3x, 4x, 5x 0,5, 0,75, 1, 1,5, 2,5, 4;

Izolacja: 500V
>> karta katalogowa firmy Elpar

OPd, OnPd (wg PN)  H07RN-F (wg DIN-VDE)       

wielożyłowy okrągły przewód przemysłowy o izolacji z gumy etylenowo-propylenowej i powłoce z gumy chloroprenowej przeznaczony do połączeń przy zwiększonych narażeniach na uszkodzenia mechaniczne. Stosowany głównie do ruchomych połączeń urządzeń przemysłowych i rolniczych.

1x, 2x, 3x, 4x i 5x… 1,5, 2,5, 4, 6, 10, 16, 25, 35, 50, 70, 95, 120, 150, 185, 240…

Izolacja: 750V
>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

OnS, OS (wg PN)  H01N2-D (wg DIN-VDE)

1-żyłowy przewód przemysłowy spawalniczy o izolacji gumowej, do łączenia aparatów spawalniczych z uchwytem elektrody i spawanym przedmiotem, stosowany także do przewodów rozruchowych dla samochodów.

1x 16, 25, 35, 50, 70, 95, 120;

Izolacja: 100V

>> karta katalogowa firmy Elektrokabel

Przewody instalacyjne do wnętrz (jednodrutowe)

Przewody instalacyjne do wnętrz (jednodrutowe, do układania na stałe)

Instalacje wewnątrz budynków wykonuje się przewodami, w których kazda żyła przewodząca jest pojedyńczym drutem. Głównie są to wielożyłowe przewody płaskie YDYp, nieco rzadziej okrągłe YDY, najrzadziej 1-żyłowe DY. W instalacjach mieszkaniowych i biurowych do układania obwodów oświetleniowych najczęściej stosuje się przewody o przekroju 1,5mm2, a do gniazd wtykowych - 2,5mm2. Fachowi elektrycy mają wiedzę, kiedy można zastosować cieńsze przekroje, a kiedy konieczne są grubsze.

 

Wielożyłowe przewody instalacyjne w pomieszczeniach typu mieszkalnego i biurowego układa się pod tynkiem (ewentualnie na tynku w estetycznych listwach i kanałach). Natomiast w pomieszczeniach technicznych, gospodarczych, przemysłowych powinny być układane na tynku, bezpośrednio za pośrednictwem uchwytów lub w dodatkowych osłonach (w rurach PVC lub metalowych korytach). Przewody 1-żyłowe zawsze muszą być w dodatkowej osłonie izolacyjnej.

Osoby podłączające oświetlenie meblowe lub oczka sufitowe ze źródłami LED często stosują przewody giętkie, w których żyła przewodząca jest linką drobnodrutową. Przewody te są cieńsze -przez co łatwo je wcisnąć w szczeliny, miękkie - dobrze je się układa, przykleja, a poza tym są tańsze od przewodów 1-drutowych.

Dla instalatorów, którzy regularnie układają setki, tysiące metrów instalacji ma znaczenie jak przewody się układają na ścianie, czy łatwo się je odizolowuje do podłączeń, czy mają dużo wad. Najlepszą opinię wśród elektryków mają przewody instalacyjne NKT (niektórzy używają tylko tej marki), następna w kolejności jest Tele-Fonika, a potem kolejni producenci. Na samym końcu lokują się niektóre tanie przewody potocznie zwane "marketowymi", które może spełniają wymogi norm, ale już na pierwszy rzut oka bardzo różnią się od markowych, mają nawet cieńsze żyły miedziane i powłoki izolacyjne. Zwykle te ostatnie nie są akceptowane przez zawodowych instalatorów.

Rozpowszechnioną praktyką, zwłaszcza wśród niefachowców jest układanie w ziemi tańszych przewodów instalacyjnych YDY i YDYp zamiast kabli ziemnych YKY. Przewody instalacyjne mają izolacje i powłokę stosunkowo miękką i cienką 450/750V a kable ziemne mają izolacje i powłokę twardszą, bardziej odporną na czynniki zewnętrzne, uszkodzenia mechaniczne i grubszą 0,6/1kV. Naszym obowiązkiem jest informowanie klientów o różnicach pomiędzy przewodami instalacyjnymi i kablami, aby mogli dokonać świadomego wyboru. Nigdy jednak sprzedawca nie może polecać klientowi przewodu wnętrzowego do zastosowania w ziemi.

YDYp (wg PN)

najbardziej uniwersalny wielożyłowy płaski przewód do układania na stałe na tynku, pod tynkiem, w ścianach pustych, sufitach i posadzkach. W posadzkach powinien być dodatkowo osłonięty rurami karbowanymi Peschla.

Liczba żył: 2x, 3x, 4x, 5x
Przekroje żył: 1 - 1,5 - 2,5 - 4 - 6mm2

Izolacja: 500V (od 1 do 2,5mm2) oraz 750V (od 1 do 6mm2)
>> karta katalogowa firmy NKT

 

YDY (wg PN)

wielożyłowy okrągły przewód do układania na stałe na tynku, pod tynkiem, w ścianach pustych, sufitach i posadzkach. Ze względu na większą średnicę zewnętrzną, bezpośrednio pod tynk trzeba go umieszczać w wykutej bruździe. W posadzkach powinien być dodatkowo osłonięty rurami karbowanymi Peschla.

Liczba żył: 2x, 3x, 4x, 5x
Przekroje żył: 1 - 1,5 - 2,5 - 4 - 6 - 10mm2

Izolacja: 750V
>> karta katalogowa firmy NKT

NYM-J /-O (wg DIN VDE)
przewody okrągłe mają także rzadziej stosowaną odmianę wykonywaną wg normy DIN VDE.

Liczba żył: 1x, 2x, 3x, 4x, 5x
Przekroje żył: 1,5 - 2,5 - 4 - 6 - 10mm2 (z żyłami jednodrutowymi RE) oraz 16 - 25 - 35mm2 (z żyłami wielodrutowymi-linkowymi RM).

Izolacja: 500V
>> karta katalogowa firmy Helukabel

  

DY (wg PN)   H05V-U, H07V-U (wg DIN-VDE)

1-żyłowy przewód w pojedynczej izolacji z polwinitu, do układania na stałe, wyłącznie w dodatkowych osłonach: pod tynkiem - w rurach karbowanych Peschla układanych w wykutych bruzdach, na tynku - w rurach sztywnych typu RL lub listwach i kanałach z PCV.

Liczba żył: 1x
Przekroje żył: 0,5 - 0,75 - 1 - 1,5 - 2,5 - 4 - 6 - 10mm2

Izolacja: 500V (od 0,5 do 2,5mm2) oraz 750V (od 1 do 10mm2)
>> karta katalogowa 500V oraz 750V firmy NKT

DY 1x1,5

  

DY 1x10

GTV panel LED Prince 45W 3600lm 4000K

Panel LED Prince z firmy GTV jest przeznaczony do montażu w sufitach powieszanych 60x60cm, ale można do niego dokupić uchwyty montażowe do sufitu kartonowo-gipsowego oraz ramkę do montażu natynkowego na suficie twardym. Dostępne są także panele podłużne o wymiarach 30x60cm i 30x120cm.