Jaki przewód na przedłużacz

Do wnętrz mieszkalnych i biurowych najlepsze są przedłużacze z przewodów w izolacji z tworzywa sztucznego (polwinitu) OMY (H03VV-F), OWY (H05VV-F), które w temperaturze pokojowej zachowują giętkość, a jednocześnie łatwo zmywa się z nich zabrudzenia.

Na zewnątrz budynków oraz w warunkach budowlanych czy warsztatowych najlepiej spisują się przedłużacze z przewodów w izolacji gumowej OW (H05RR-F), OnPD (H07RN-F) lub poliuretanowej H07BQ-F, które zachowują giętkość także w temperaturach poniżej zera oraz mają większą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Jednak - ze względu na niższą cenę - dość powszechne jest stosowanie na zewnątrz także przewodów w izolacji z polwinitu, które łatwiej się "kaleczą" na ostrych krawędziach, a w niskich temperaturach sztywnieją i źle się zwijają.

Fotowoltaika - rodzaje instalacji PV

Instalacje fotowoltaiczne (PV) klasyfikujemy wg 3 głównych kryteriów:
- czy podłączone do sieci energetycznej: on-grid czy off-grid,
- z inwerterem centralnym, łańcuchowym (stringowym) czy z mikroinwerterami,
- wg wielkości (mocy): mikro, małe czy duże.

Jak podłączyć domofon

Domofony służą do komunikacji głosowej na małe odległości bez pośrednictwa centrali, zazwyczaj pomiędzy kasetą zewnętrzną przy drzwiach wejściowych lub przy bramie a montowaną wewnątrz domu słuchawką unifonu. W domach jednorodzinnych stosowane są domofony 1- lub 2-numerowe, czasami z funkcją interkomu (tzn. z możliwością rozmowy pomiędzy 2 słuchawkami wewnątrz domu), w blokach mieszkalnych stosuje się domofony wielolokatorskie (te pominiemy, bo zawsze montują i serwisują je fachowcy).

Wyróżniamy 3 rodzaje popularnych zestawów domofonowych:

• cyfrowe, w których cała komunikacja, otwieranie drzwi i bram odbywa się przez przewód 2-żyłowy;
• analogowe, w zależności od konstrukcji: 5+n+2-przewodowe, 3+2-przewodowe albo 2+2-przewodowe (gdzie n - oznacza liczbę numerów, +2 - dodatkowe przewody do otwierania drzwi/bramy),
• bezprzewodowe GSM.

Jak dobrać wyłącznik silnikowy do silnika

Jeśli szukasz wyłącznika do silnika i chodzi Ci o urządzenie, które dodatkowo chroni silnik przed przeciążeniem, zanikiem fazy, często także przed zwarciem, to dobrze trafiłeś.
Natomiast jeśli szukasz wyłącznika do ręcznego załączania lub manewrowania silnikiem elektrycznym, to zapewne chodzi ci o tzw. łącznik krzywkowy - przejdź do postu >> Jak dobrać łącznik krzywkowy.

Szybki dobór wyłączników silnikowych do mocy silników 3-fazowych pracujących na napięciu 400V wg zaleceń producentów prezentuje poniższa tabela. Każdy nr katalogowy produktu jest wyposażony w link do hurtowni elektrycznej, gdzie można sprawdzić cenę i dostępność. Informacje techniczne są w dalszych objaśnieniach.

Jak dobrać stycznik do silnika

Szybki dobór prądu znamionowego styczników do mocy silników 3-fazowych pracujących na napięciu 400V prezentuje poniższa tabela. Jeśli chcesz więcej rozumieć, zapoznaj się z dalszymi objaśnieniami.

Rodzaj styczników	Modele	silnik 1,5kW	silnik 2,2kW	silnik 3,0kW	silnik 4,0kW	silnik 5,5kW	silnik 7,5kW	silnik 11kW	silnik 15kW
styczniki silnikowe mocy i miniaturowe	LC1D, CEM LC1K, CE, CEC	6-7A	6-7A	6-7A	9A	12A	15-18A	25A	32A
styczniki modułowe	SM, R, ICT	20A	20A	20A	25A	40A	40A	63A	100A

Jak obliczyć prąd pobierany przez urządzenia 3-fazowe

Najlepiej dokładną wartość prądu odczytać z tabliczek znamionowych silników, ponieważ dla tych samych mocy wartości prądu różnią się w zależności od producenta, wykonania i prędkości obrotowej.

tabliczka znamionowa 3-fazowego silnika 15kW 1500obr/min

Ale, jeśli nie ma dostępu do tabliczki, to w przypadku typowych silników 3-fazowych popularnych na rynku polskim możemy odczytać zbliżone do nich wartości prądu znamionowego z kart katalogowych silników marki Celma-Indukta-Cantoni. Poniżej tabela dla najbardziej popularnych silników Sg, Sh na 1500obr/min.

więcej informacji w pełnej >> karcie katalogowej silników Sg, Sh

Można także przybliżoną wartość prądu w obwodzie 3-fazowym 400V lub pobieranego przez silnik 3-fazowy obliczyć ze wzoru:

I = P/U*1,73*cos(φ)

Gdzie:
I - prąd w amperach (A)
P - moc w watach (W)
U - napięcie w voltach (V)
1,73 - wartość pierwiastka kwadratowego z 3
cos(φ) - współczynnik mocy biernej (przesunięcia fazowego)

Na stronie producenta kabli i przewodów Helukabel jest także dostępny gotowy >> kalkulator.

Odczytany lub wyliczony w ten sposób przybliżony prąd roboczy jest wystarczający np. dla doboru grubości przewodów zasilających.

>> Zobacz jak ustalić prąd pobierany przez urządzenia 1-fazowe 230V, a także 12V i 24V.

Jak obliczyć prąd pobierany przez urządzenia 1-fazowe

Przybliżoną wartość prądu płynącego w obwodzie lub pobieranego przez urządzenie jednofazowe na napięcie sieciowe 230V lub niższe, np. 12V, 24V  można obliczyć ze wzoru:

I = P/U

Gdzie:
I - prąd w amperach (A)
P - moc w watach (W)
U - napięcie w voltach (V)

Przykłady:
wiertarka 670W                      I = 670W/230V = 2,9A
młot udarowy 2550W             I = 2550W/230V = 11,1A
ogrzewacz wody 6000W         I = 6000W/230V = 26A
zestaw oczek sufitowych z 10 żarówkami LED 8W 230V             I = 80W/230V = 0,44A
obwód z taśmami LED o mocy 80W 12V                                       I = 80W/12V = 8,3A


Wyjątek stanowią silniki 1-fazowe 230V z kondensatorami, które pobierają prądy większe niż wynikałoby z powyższego wzoru. Najlepiej byłoby odczytać prąd z tabliczki znamionowej silnika, ale jeśli jest to niemożliwe, pomocna może być poniższa tabela dla popularnych silników marki Besel-Cantoni.

więcej informacji w pełnej >> karcie katalogowej silników SEh, SEMh

Wyliczony w ten sposób lub odczytany z tabeli przybliżony prąd roboczy jest wystarczający np. dla doboru grubości przewodów zasilających, czy zabezpieczeń.

>> Zobacz jak ustalić prąd pobierany przez urządzenia 3-fazowe (siłowe).

Współczynnik oddawania barw Ra / CRI

Współczynnik oddawania barw oznaczany jako Ra lub CRI określa jakość światła, jego zdolność oddawania właściwych barw oświetlanych obiektów. Maksymalną wartość 100 wskaźnika oddawania barw mają żarowe źródła światła: żarówki tradycyjne i halogenowe. Pozostałe źródła, w których światło powstaje na skutek wyładowań (świetlówki, lampy sodowe, metalohalogenkowe) lub elektroluminescencji (LED, OLED), mogą tylko zbliżać się do tego ideału.

źródło: materiały szkoleniowe Osram, obecnie Ledvance

Współczynnik oddawania barw ma wpływ na atrakcyjność postrzegania oświetlanych przedmiotów oraz komfort wzrokowy i nasze zdrowie. Ze względu na większe koszty energii elektrycznej ekonomicznie uzasadnione może być stosowanie lamp żarowych do oświetlania stanowisk najbardziej wytężonej pracy wzrokowej, miejsc do czytania, biurek uczniów itd.
Do oświetlenia ogólnego stosuje się natomiast mniej doskonałe źródła o niższych współczynnikach Ra (CRI):

• bardzo dużym - Ra ≥ 90 - dla stanowisk pracy, na których rozróżnianie barw ma zasadnicze znaczenie, jak np. pracownie plastyczne, reklamowe, poligraficzne, fotograficzne, gabinety wizażu, fryzjerskie, stomatologiczne, protetyczne, dobre sklepy, pomieszczenia bez dostępu światła słonecznego,
• dużym - Ra ≥ 80 - najbardziej ekonomiczne oświetlenie podstawowe dla mieszkań, biur, przemysłu, szkolnictwa, wszędzie tam, gdzie długotrwale przebywają lub pracują ludzie,
• średnim i małym - Ra < 80, strefy komunikacyjne, tereny zewnętrzne, oraz inne obiekty, w których rozróżnianie barw nie ma istotnego znaczenia. 

Wskaźnik oddawania barw w oznaczeniach źródeł światła i opraw oświetleniowych albo jest podawany dwucyfrowo, np. Ra lub CRI ≥ 80, albo jest kodowany w oznaczeniach postaci jednej cyfry:

9 - Ra powyżej 90, np. lampa CDM-TD 150W/942

8 - Ra od 80 do 89, np. świetlówka liniowa Philips TLD 36W/ 840

7 - Ra od 70 do 79, np. lampa metalohalogenkowa Philips HPI-T 400W/745

Trwałość znamionowa - utrzymanie strumienia świetlnego źródeł i opraw LED

Trwałość znamionowa LED i innych źródeł światła to liczony w godzinach przewidywany czas świecenia lampy, w którym zachowa swoje właściwości użytkowe, a jej eksploatacja będzie jeszcze uzasadniona ekonomicznie.
W przypadku źródeł i opraw LED kryterium określenia trwałości jest czas, w którym zachowana zostanie odpowiednia wartość pierwotnego strumienia świetlnego, najczęściej jest to 70%. Tak definiowaną trwałość oznacza się symbolem L70.
Np. L70 25 000h oznacza, że po 25000h oprawy lub źródła będą emitowały minimum 70% początkowego strumienia świetlnego.

W profesjonalnych oprawach LED deklaruje się dodatkowo parametr B, czyli współczynnik populacji, określający przewidywaną procentową wartość populacji np. użytych opraw LED, których emitowany poziom strumienia świetlnego nie spełni kryterium Lx w deklarowanym czasie.
Np. zapis 50 000h L80B10 należy rozumieć, że po 50 000 godzin świecenia strumień świetlny co najwyżej 10% opraw LED może spaść poniżej 80% jego wartości początkowej.

Niekiedy producenci profesjonalnych opraw podają trwałość znamionową w dwu różnych wariantach, wg łagodniejszego L70B10 i ostrzejszego L80B10 kryterium, jak na poniższym przykładzie z firmy Philips.

deklarowana trwałość znamionowa opraw ulicznych Malaga LED

>> Więcej szczegółów w informacji związku producentów Pollighting.

Trwałość łączeniowa źródeł światła i opraw oświetleniowych

Trwałość łączeniowa to ilość cykli załącz/wyłącz, jaką wytrzyma źródło światła/oprawa oświetleniowa w okresie deklarowanego okresu trwałości. W stosowanych do niedawna świetlówkach kompaktowych najczęściej było to: 4 000 - 10 000 cykli załącz/wyłącz. Obecnie popularne źródła światła i oprawy LED maj deklarowaną trwałość 15 000 - 30 000 cykli, a dobre 50 000 - 100 000 cykli on/off.

Częste zapalanie i gaszenie źródeł i opraw LED wprawdzie nie pozostaje bez wpływu na ich czas życia, ale ich trwałość łączeniowa jest na tyle wysoka, że bez większej szkody można je często gasić, gdy tylko nie są potrzebne. Proces ten można w prosty sposób zautomatyzować stosując czujniki ruchu, obecności i natężenia oświetlenia. Tylko dzięki tej automatyzacji można uzyskać dodatkową oszczędność do 40% energii zużywanej na cele oświetleniowe.

Skuteczność świetlna

Skuteczność świetlna jest miarą energooszczędności źródła światła, to stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez źródło światła do pobieranej przez nie mocy. Jednostką skuteczności świetlnej jest lm/W. Aby wyliczyć skuteczność, należy podaną przez producenta na opakowaniu liczbę lumenów podzielić przez liczbę watów pobieranej energii.
Przykład: żarówka o mocy P = 100W emituje strumień świetlny Φ = 600 lm. Skuteczność świetlna wynosi:

Przykładowe średnie wartości skuteczności świetlnych dla różnych rodzajów źródeł światła.

Rodzaj źródła światła	Skuteczność świetlna lm/W
żarówka zwykła	10-15
żarówka halogenowa	20-25
świetlówka liniowa	80-90
świetlówka kompaktowa	50-65
lampa rtęciowa	50-60
lampa sodowa wysokoprężna	100-140
lampa metalohalogenkowa	80-100
dioda LED	60-200

Barwa światła (temperatura barwowa)

Barwy światła, a dokładniej odcienie światła białego stosowanego do celów oświetleniowych określa się wg skali tzw. temperatury barwowej (Tc), podawanej w Kelwinach (K). 

W bardzo dużym uproszczeniu, które dla naukowców pewnie byłoby nie do przyjęcia, ale dla nas zwykłych użytkowników będzie czytelne - temperatura barwowa określa, jakim światłem świeciłby np. drut wolframowy, gdyby go rozgrzać do określonej temperatury w Kelwinach. Zobacz naukową definicję w Wikipedii.

Strumień świetlny

Strumień świetlny podawany w lumenach (lm) to ilość światła emitowana przez źródło w jednostce czasu. Zobacz naukową definicję w Wikipedii. Strumień świetlny określa zatem jasność źródła światła.